ZAKON O SLOBODI VERE, CRKVAMA, VERSKIM ZAJEDNICAMA I VERSKIM UDRUŽENjIMA

(Prednacrt)

I OPŠTE ODREDBE

Član 1.

Ovim Zakonom građanima Republike Srbije jemči se sloboda vere, koja obuhvata:

- slobodu verovanja, javnog ispovedanja vere u Boga i vršenja bogoslužbenih obreda;

- pravo na javno potvrđivanje i negovanje verskih predanja i tradicija;

- pravo na javno iskazivanje religioznih pogleda na svet;

- slobodu razvijanja verske prosvete i religiozne kulture.

Građanin ne može biti ni diskriminisan ni privilegovan zbog svojih verskih uverenja, pripadnosti Crkvi, verskoj zajednici ili verskom udruženju, kao ni zbog učestvovanja u verskim obredima i praktikovanja svih zajemčenih verskih sloboda i prava.

Član 2.

Sloboda javnog veroispovedanja ostvaruje se u Crkvama, verskim zajednicama i verskim udruženjima.

Crkve, verske zajednice i verska udruženja su javne organizacije od posebne važnosti za ostvarivanje ljudskih sloboda i građanskih dužnosti, za očuvanje duhovnog dostojanstva i kulturnog identiteta naroda i etničkih zajednica, za demokratizaciju društvenih odnosa i harmonizaciju društvenih interesa i za slobodan razvoj prosvete i kulture u Srbiji.

Član 3.

Država jemči Crkvama, verskim zajednicama i verskim udruženjima punu autonomiju, koja se sastoji u njihovom pravu da samostalno uređuju svoj unutrašnji poredak, da obavljaju bogosluženje i verske obrede u skladu sa svojim učenjem i tradicijom, da biraju i postavljaju verske dostojanstvenike, sveštenike i verske službenike i da slobodno i samostalno vode svoje javne poslove.

Član 4.

Uspostavljajući na osnovu ovog Zakona kontinuitet sa pravnim subjektivitetom i statusom koji su imale u Kraljevini Jugoslaviji, status Crkve i verske zajednice kao javne organizacije imaju: Srpska pravoslavna crkva, Islamska zajednica, Katolička crkva, Jevrejska zajednica, Slovačka evangelička crkva a.v, Hrišćanska reformatska crkva i Evangelička hrišćanska crkva a.v.

Crkve i verske zajednice koje ovim Zakonom uspostavljaju pravni kontinuitet u svome subjektivitetu, statusu i delovanju ne podležu ponovnoj registraciji.

Osim Crkvama i verskim zajednicama iz stava 1 ovog člana sloboda delovanja jemči se i verskim udruženjima.

Verska udruženja koja se registruju po ovom Zakonu stiču svojstvo pravnog lica.

Član 5.

Crkve, verske zajednice i verska udruženja imaju isti pravni položaj i jednake uslove za ostvarivanje zajemčenih sloboda iz člana 1.

Ceneći izuzetnu državotvornu i kulturonosnu ulogu Srpske pravoslavne crkve u istoriji, država kao i sve Crkve, verske zajednice i verska udruženja u Srbiji priznaju joj status primus inter pares.

Član 6.

Duhovno-zakonodavna, upravna i sudsko-disciplinska vlast u Crkvama, verskim zajednicama i verskim udruženjima pripada njima samima, odnosno nadležnim telima predviđenim njihovim ustavima, statutima, uredbama i drugim opštim aktima.

Ustavi, statuti i drugi opšti akti Crkava, verskih zajednica i verskih udruženja priznaju se i prihvataju kao izrazi priznatog kontinuiteta, stečenih prava i zajemčene autonomije verskih organizacija u društvu.

Država ne sme uticati na izmene ustava, statuta i drugih opštih akata Crkava, verskih zajednica i verskih udruženja, niti sme ometati njihovu doslednu primenu.

Sveštenoslužitelj, verski službenik ili vernik koji smatra da su zbog nedosledne primene osnovnih akata Crkve, verske zajednice i verskog udruženja njegova prava umanjena ili povređena, ima pravo da traži zaštitu pred nadležnim građanskim sudom.

Za izvršenje zakonitih naređenja, punovažnih odluka i presuda koje izdaju nadležni organi Crkava, verskih zajednica i verskih udruženja državne vlasti su dužne da pruže odgovarajuću administrativnu i izvršnu pomoć.

Član 7.

Crkve, verske zajednice i verska udruženja imaju svojstvo pravnog lica.

Svojstvo pravnog lica mogu imati i pojedini sastavni delovi i ustanove ukoliko je to predviđeno unutrašnjim poretkom Crkava, verskih zajednica i verskih udruženja.

Pravna lica u sastavu Crkava i verskih zajednica imaju pravo da stiču pokretna i nepokretna dobra i da slobodno vrše sve poslove koje im osnivačkim aktom povere Crkve i verske zajednice.

Pravna lica u sastavu Crkava i verskih zajednica svoje administrativno-finansijske poslove vode prema važećim državnim propisima i prema posebnim uredbama koje donose nadležni organi Crkava i verskih zajednica.

Član 8.

Crkve, verske zajednice i verska udruženja ne smeju jedni drugima osporavati zajemčene slobode i prava, širiti predrasude i versku netrpeljivost jedni prema drugima, kao ni prema građanima koji se ne izjašnjavaju kao vernici.

Član 9.

Crkve, verske zajednice i verska udruženja dužni su da u društvu podstiču razumevanje, uvažavanje i poštovanje razlika i posebnosti kojima se potvrđuje verski, etnički, kulturni i jezički identitet građana, i neguje autohton, istorijom i demokratskom tradicijom uspostavljen konfesionalni pluralizam u Srbiji.

II BOGOSLUŽENjE I VERSKI OBREDI

Član 10.

Crkve, verske zajednice i verska udruženja slobodno obavljaju bogosluženje, verske obrede i poslove u svojim bogomoljama i drugim verskim prostorijama u njihovom vlasništvu.

Bogomolje su autonomni, sveti i nepovredivi prostori.

Vreme bogoslužbenog obreda je sveto vreme. Niko i nikad, ni pod kojim uslovima i ni sa kakvih razloga, ne sme ometati ili kakvom silom prekinuti nijedan i ničiji bogoslužbeni obred.

Niko i nikad ne sme verska zdanja i bogoslužbeni obred upotrebiti za ostvarenje ciljeva koji su strani ili suprotni njihovom religioznom smislu.

Član 11.

Bogosluženje, verski obredi i poslovi mogu se obavljati i u zakupljenim, odnosno iznajmljenim prostorijama koje ispunjavaju uslove za okupljanje većeg broja osoba.

Član 12.

Verski obredi mogu se obavljati i na javnim mestima, odnosno otvorenim prostorima (litije, procesije, hodočašća, zavetine).

Verski obredi mogu se obavljati i na mestima vezanim za značajne istorijske događaje ili pojedine ličnosti.

Član 13.

Crkve i verske zajednice mogu obavljati verske obrede i u školama, državnim ustanovama, bolnicama, vojsci, policiji, ustanovama socijalne i dečije zaštite, zavodima za izvršenje krivičnih sankcija, javnim i privatnim preduzećima, stanovima građana i na drugim odgovarajućim mestima.

Nadležni organi navedenih ustanova dužni su da obezbede vršenje verskih obreda u njima, na zahtev članova tih ustanova, ili na zahtev korisnika njihovih usluga, ili na predlog samih Crkava i verskih zajednica.

Crkve i verske zajednice dužne su da udovolje zahtevima navedenih ustanova da se u njima povremeno, stalno ili prigodno obavljaju verski obredi.

Uslovi pod kojima se verski obredi obavljaju u javnim ustanovama i organizacijama, kao i prava i obaveze uspostavljene između tih ustanova i organizacija, sa jedne strane, i Crkava i verskih zajednica, na drugoj strani, utvrđuju se pojedinačnim ugovorima između zainteresovanih strana.

Član 14.

Brak sklopljen u Crkvi priznaje se uz obavezu da bude prijavljen u matičnom uredu.

Član 15.

Tajna ispovesti je nepovrediva.

Sveštenoslužitelj ne sme biti pozvan da svedoči o okolnostima koje je saznao prilikom ispovesti.

III SVEŠTENOSLUŽITELjI I VERSKI SLUŽBENICI

Član 16.

Sveštenoslužitelje biraju i postavljaju Crkve i verske zajednice u skladu sa svojim tradicijama i ustanovljenim zakonopravilima.

Sveštenoslužitelji su javni službenici. Oni obavljaju delatnost kojom se namiruju religiozne, duhovne, duševne i posebne kulturne potrebe građana.

U obavljanju bogoslužbene delatnosti sveštenoslužiteljima se jemči puna sloboda, autonomija i imunitet pred građanskim vlastima.

Svaki sveštenoslužitelj ima pravo da učestvuje u svim vidovima javnog života, osim ako je to zabranjeno unutrašnjim pravilima i pojedinačnom naredbom Crkve ili verske zajednice kojoj služi.

Svaki sveštenoslužitelj postavljen u svakoj Crkvi i verskoj zajednici dužan je da besplatno pruži duhovnu pouku i utehu svakom čoveku koji mu je zatraži.

Neispunjavanje ove obaveze podleže disciplinskim merama predviđenim unutrašnjim propisima Crkava i verskih zajednica.

Socijalni status sveštenoslužitelja

Član 17.

Sveštenoslužitelji imaju pravo da naplaćuju vršenje određenih obreda prema uredbama koje donose Crkve i verske zajednice.

Član 18.

Svaka Crkva i verska zajednica dužna je da donese uredbu kojom se utvrđuje koje obrede i po kojoj ceni sveštenoslužitelj ima pravo da naplati od vernika.

Uredbe jedne Crkve ili verske zajednice identične su i važeće na celoj državnoj teritoriji.

Nijedan sveštenoslužitelj nema prava da odbije da izvrši obred ukoliko onaj ko to traži nije u stanju da plati propisanu cenu.

Član 19.

Zdravstveno, socijalno i penziono osiguranje sveštenoslužitelja svih rangova namiruje se iz državnog budžeta, prema važećim propisima, u skladu sa njihovom stručnom spremom.

Vlada posebnom uredbom utvrđuje koliko sveštenoslužitelja na određen broj vernika iz svake Crkve i verske zajednice ima pravo da koristi ovu pogodnost.

Član 20.

Sveštenoslužitelj koji radi u nerazvijenim područjima ili siromašnim sredinama u kojima ne može zadovoljiti lične i porodične materijalne potrebe vršenjem plaćenih obreda, ima pravo da preko nadležnog tela Crkve ili verske zajednice podnese zahtev da mu se iz državnog budžeta odredi plata u visini prosečnog ličnog dohotka u državi.

Ministar vera dužan je da svaki takav zahtev razmotri i, kad oceni da je opravdan, da mu udovolji.

Merila i postupak za ostvarivanje ovog prava utvrđuje Vlada posebnom uredbom, donetom na usaglašen predlog ministra vera i nadležnih tela Crkava i verskih zajednica.

Član 21.

Monasi i monahinje imaju obaveznu zdravstvenu zaštitu i penzijsko-invalidsko osiguranje. Država uplaćuje doprinose za zdravstveno i penzijsko-invalidsko osiguranje monaha i monahinja.

Član 22.

Redovni polaznici verskih škola i fakulteta za pripremanje sveštenika i drugih verskih službenika ostvaruju prava na zdravstvenu zaštitu, dečiji dodatak, socijalnu zaštitu, učenički i studentski standard, na odlaganje služenja vojnog roka i javni prevoz, pod uslovima i na način kako ih ostvaruju polaznici državnih i privatnih škola i fakulteta.

Uslovi i način korišćenja socijalnih prava iz članova 21, 22, 23 i 24 bliže se uređuju pojedinačnim ugovorima koje država sklapa sa svakom Crkvom i verskom zajednicom posebno.

Socijalna prava verskih službenika

Član 23.

Građani zaposleni u Crkvama i verskim zajednicama sklapaju ugovor o radu i ostvaruju prava iz radnog odnosa u skladu sa unutrašnjom organizacijom i prema pravilima koja određuju Crkve i verske zajednice, kao i u skladu sa važećim radnim zakonodavstvom.

Član 24.

Crkve i verske zajednice dužne su da svim svojim službenicima uplaćuju doprinose za penzijsko-invalidsko i zdravstveno osiguranje, osim za one koji se opredele da to čine samostalno i dobrovoljno.

III OBRAZOVNA DELATNOST

Član 25.

Crkve i verske zajednice slobodno osnivaju škole i fakultete za spremanje sveštenika i verskih službenika.

Odluku o osnivanju verskih škola i fakulteta donose najviši organi Crkava i verskih zajednica.

Crkve i verske zajednice mogu osnivati i posebne gimnazije, stručne i umetničke škole.

Član 26.

Verskim školama i fakultetima jemči se organizaciona i programska autonomija unutar javnog obrazovnog sistema.

Najviši organi Crkava i verskih zajednica donose nastavni plan i program za teološke predmete u srednjim verskim školama.

Programe opšteobrazovnih predmeta (srpski i maternji jezik, strani jezik, nacionalna istorija, istorija kulture i umetnosti, informatika, matematika sa statistikom i dr.). Crkve i verske zajednice usaglašavaju sa odgovarajućim programima u gimnazijama ili u srednjim stručnim i umetničkim školama, bez obaveze da programe usvoje u potpunosti i s pravom da ih modifikuju i prilagode svojim obrazovnim i vaspitnim ciljevima.

Crkve i verske zajednice odobravaju udžbenike i pomoćna nastavna sredstva i postavljaju i razrešavaju upravnike, nastavnike i vaspitače srednjih verskih škola i drugih škola čiji su osnivači, uz poštovanje opštih standarda koji važe u javnim školama.

Mreža verskih škola

Član 27.

Nadležni organi Crkava i verskih zajednica dužni su da pokrenu postupak za verifikaciju i akreditaciju verskih škola i fakulteta kod Ministarstva prosvete i sporta radi dobijanja statusa školske ustanove.

Škole, odnosno fakulteti, koji dobiju verifikaciju i akreditaciju stiču pravo da budu finansirani iz državnog budžeta.

Broj verskih škola, odnosno polaznika tih škola koji će se finansirati iz državnog budžeta odrediće se srazmerno broju pripadnika određene Crkve ili verske zajednice.

Mrežu verskih škola koje se finansiraju iz državnog budžeta utvrđuje Vlada na usaglašen predlog ministra vera, ministra prosvete i nadležnih tela Crkava i verskih zajednica.

Država je dužna da verske škole i fakultete koji su na državnom budžetu, finansira na isti način kao i državne škole i fakultete.

Član 28.

Pedagoški i upravni nadzor nad verskim školama vrši Ministarstvo vera i Ministarstvo prosvete i sporta, finansijski nadzor organi Ministarstva finansija, a nadzor nad vaspitnim procesom i nad posebnim organizacionim i programskim oblicima koji su izraz i temelj zajemčene autonomije vrše odgovarajuća tela Crkava i verskih zajednica.

Član 29.

Diplome stečene u verskim školama, odnosno fakultetima, koji su uspešno prošli zakonom predviđenu verifikaciju i akreditaciju, izjednačene su sa diplomama javnih i privatnih škola i fakulteta.

Verska nastava u državnim školama

Član 30.

U javnim školama Crkve i verske zajednice mogu da vrše duhovnu misiju putem verske nastave.

Pravo organizovanja verske nastave u javnim školama zajemčeno je zakonom o sistemu vaspitanja i obrazovanja.

Član 31.

Način organizovanja verske nastave u javnim školama, nastavni planovi i programi, izbor veroučitelja, način postavljanja i druga pitanja iz ove oblasti bliže su uređuju posebnim propisima koje donose Ministarstvo vera i Ministarstvo prosvete i sporta u saglasju sa Crkvama i verskim zajednicama.

V KULTURNA DELATNOST

Član 32.

Crkve i verske zajednice kao javne ustanove razvijaju, čuvaju, prenose i unapređuju kulturu naroda među čijim pripadnicima deluju, kao i univerzalnu religioznu kulturu i njene noseće vrednosti.

Član 33.

Nosioci kulturnih aktivnosti u okviru Crkava i verskih zajednica su manastiri, biblioteke, muzeji, riznice, arhivi, kulturno-umetnička društva, horovi, specijalizovane škole, umetničke radionice i druge ustanove i udruženja.

Član 34.

Manastiri predstavljaju žarišta duhovnosti i spomenike kulture od naročitog značaja za narod i državu. U njima se čuva, prenosi i razvija klasičan stadijum autohtone hrišćanske kulture.

Član 35.

Posebna Komisija koju imenuje Vlada, a čine je predstavnici SPC, Ministarstva vera i Ministarstva kulture, utvrdiće listu živih manastira koji dobijaju status kulturnih ustanova od izuzetnog nacionalnog značaja.

Delatnost i održavanje manastira iz ove kategorije finansiraju se iz državnog budžeta.

Održavanje ostalih manastira u nadležnosti je lokalnih vlasti i regionalnih zavoda za zaštitu spomenika kulture.

Lokalne vlasti dužne su da finansiraju održavanje i rekonstrukciju manastira na svojoj teritoriji.

Član 36.

Sve ustanove Crkava i verskih zajednica koje ostvaruju kulturne programe imaju pravo da konkurišu za dodelu sredstava kod nadležnih državnih organa i komisija, pod istim uslovima kao i sve druge državne ili privatne ustanove.

Posle izvršene procene značaja kulturnih ustanova u sastavu Crkava i verskih zajednica, država može u potpunosti preuzeti finansiranje pojedinih ustanova.

Po ovom osnovu na državnom budžetu mogu biti muzeji, biblioteke i arhivi Crkava i verskih zajednica.

Član 37.

Ministarstvo vera je dužno da iz ukupnih godišnjih dotacija Crkvama i verskim zajednicama najmanje 20 procenata nameni za njihove kulturne i izdavačke programe.

VI SOCIJALNA I HUMANITARNA DELATNOST

Član 38.

Radi ostvarivanja socijalnih i humanitarnih zadataka Crkve i verske zajednice mogu osnivati bolnice, ambulante, apoteke, dečije vrtiće, staračke domove, domove za decu bez roditeljskog staranja, sirotišta, ustanove za zbrinjavanje lica sa posebnim potrebama i lečenje bolesti zavisnosti.

Početak rada ustanova moguć je posle registracije i dobijanja odobrenja od nadležnih organa.

Navedene ustanove rade pod istim uslovima, i po istim propisima i standardima kao i srodne ustanove čiji su osnivač država, privatno lice ili neko udruženje i organizacija.

Nadzor nad radom ovih ustanova vrše nadležni državni organi.

Član 39.

Humanitarne i socijalne aktivnosti Crkava i verskih zajednica oslobođene su svih poreza i drugih dažbina, a neophodna tehnička i medicinska oprema i delovi, ako se dobijaju na poklon, oslobađaju se i carinskih dažbina.

VII IMOVINA I FINANSIJE

Imovina

Član 40.

Crkve i verske zajednice mogu posedovati pokretnu i nepokretnu imovinu u zemlji i inostranstvu.

Imovina Crkava i verskih zajednica sastoji se od hramova i drugih zdanja za bogosluženje i obavljanje verskih obreda, zemljišta, šuma, novčanih sredstava, proizvodnih, socijalnih, dobrotvornih, kulturno-prosvetnih objekata i zavoda i od druge imovine neophodne za obavljanje verske delatnosti i razvijanje verske prosvete i kulture.

Član 41.

Crkve i verske zajednice mogu obrazovati fondove i zadužbine radi ostvarivanja i podsticanja verske delatnosti, prosvete i kulture.

U zajednici sa vernicima i sveštenoslužiteljima, preko svojih vrhovnih ili samoupravnih organa i predstavnika, Crkve i verske zajednice, shodno svom unutrašnjem poretku, samostalno upravljaju svojom imovinom, kapitalom, fondovima i zadužbinama.

Član 42.

Pokretna i nepokretna imovina u vlasništvu Crkava i verskih zajednica ne može biti oduzeta niti se može za druge svrhe koristiti, osim u slučaju eksproprijacije predviđene zakonom.

Član 43.

Vraćanje oduzete imovine Crkava i verskih zajednica urediće se posebnim zakonom.

Do donošenja zakona o vraćanju oduzete imovine može se na zahtev Crkve i verske zajednice, odnosno njenog sastavnog dela, ustupiti na korišćenje oduzeta imovina ili deo te imovine.

Finansije

Član 44.

Crkve i verske zajednice finansiraju svoju delatnost iz prihoda od imovine, verskih usluga i taksa, legata i poklona, dobrovoljnih priloga, fondova i zadužbina, proizvodnje i prodaje predmeta za verske potrebe, suvenira, obavljanja različitih proizvodnih aktivnosti i od izdavačke i prosvetno-kulturne delatnosti.

Član 45.

Država je dužna da materijalno pomaže delatnosti Crkava i verskih zajednica.

Budžetska sredstva odobravaju se u zavisnosti od vrste i značaja programa koje Crkve i verske zajednice ostvaruju u oblasti kulturne, prosvetne, vaspitno-obrazovne, socijalne, humanitarne ili druge delatnosti od interesa za građane.

Nadležni državni organi imaju pravo i obavezu da kontrolišu upotrebu namenskih sredstava dodeljenih iz budžeta.

Član 46.

Crkve i verske zajednice imaju pravo da prikupljaju priloge i da primaju poklone iz kojih podmiruju svoje potrebe.

Crkve i verske zajednice samostalno određuju namenu i samostalno kontrolišu upotrebu prikupljenih ili darovanih sredstava.

Član 47.

Nekretnine namenjene obavljanju verskih obreda, administrativno-upravnih, prosvetnih i humanitarnih poslova, stanovanju sveštenika i verskih službenika, kao i manastiri, muzeji, biblioteke i druge kulturne ustanove Crkava i verskih zajednica ne podležu plaćanju poreza na imovinu.

Član 48.

Crkve i verske zajednice ne plaćaju porez na promet nekretnina prilikom kupovine ili poklanjanja zemljišta predviđenog za izgradnju verskih objekata, kao i zdanja namenjenih verskim, kulturnim i dobrotvornim svrhama.

Član 49.

Prilozi i pokloni koje Crkve i verske zajednice dobijaju od fizičkih i pravnih lica ne podležu oporezivanju.

Fizička i pravna lica koja daju priloge i poklone Crkvama i verskim zajednicama ne plaćaju porez na dodatnu dobit odnosno na dohodak za iznos koji su darovala.

VIII PROIZVODNA DELATNOST CRKAVA I VERSKIH ZAJEDNICA

Graditeljstvo

Član 50.

Crkve i verske zajednice mogu graditi zgrade za bogoslužbene i administrativno-upravne potrebe, škole, internate, konake, bolnice, proizvodne pogone i druga zdanja u svome vlasništvu.

Član 51.

Nadležni gradski i opštinski organi dužni su da u urbanističkim planovima predvide izgradnju verskih zdanja prema iskazanim potrebama Crkava i verskih zajednica, odnosno vernika.

Organi lokalne samouprave mogu osloboditi Crkve i verske zajednice plaćanja svih komunalnih taksi za uređenje građevinskog zemljišta na kome će se podizati zdanja za verske namene.

Građevinski materijal namenjen za gradnju ili obnovu verskih zdanja ne podleže oporezivanju.

Član 52.

Podizanje verskih zdanja može se započeti po dobijanju svih potrebnih dozvola predviđenih zakonima i drugim propisima koji regulišu ovu oblast.

Obavezan sastavni deo dokumentacije potrebne za otpočinjanje gradnje predstavlja precizan plan kojim su utvrđeni izvori finansiranja i predviđeni rokovi dovršenja zdanja.

Član 53.

Radi podizanja većih hramova i drugih potrebnih verskih zdanja, Crkve i verske zajednice imaju pravo da pred organima lokalne samouprave pokrenu inicijativu za raspisivanje referenduma o uvođenju namenskog samodoprinosa.

Organi lokalne samouprave dužni su da raspišu referendum ako to traži Crkva ili verska zajednica.

Organizacija i troškovi referendumskog izjašnjavanja spadaju u nadležnosti i obaveze lokalnih vlasti.

Sredstva iz mesnog samodoprinosa prikuplja upravni aparat lokalne samouprave i prosleđuje ih nadležnom telu Crkve i verske zajednice. Nadležne službe lokalne samouprave imaju pravo i obavezu da kontrolišu da li se sredstva iz samodoprinosa troše svrsishodno i racionalno.

Član 54.

Stručni i finansijski nadzor tokom gradnje verskih zdanja vrše nadležni organi državne uprave, prema važećim zakonima u oblasti građevinarstva.

Organi državne uprave su dužni da u postupku gradnje verskih zdanja u svim fazama poštuju prava i nadležnosti stručnih tela Crkava i verskih zajednica koja utvrđuju stil, duh, unutrašnje opremanje i namenu zdanja.

Proizvodna delatnost i trgovina

Član 55.

Crkve i verske zajednice mogu osnivati i imati preduzeća, štamparije, radio i TV stanice, izdavačke kuće, turističke organizacije, zavode za izradu sveća, krojačke, ikonopisačke, duborezačke i druge radionice.

Član 56.

Proizvodna delatnost Crkava i verskih zajednica koja je u službi zadovoljavanja verskih i duhovnih potreba ili služi razvoju verske prosvete i kulture ne podleže oporezivanju.

Predmeti i materijal koje Crkve i verske zajednice primaju iz inostranstva, a služe isključivo za namene iz prethodnog stava, oslobođeni su plaćanja carinskih dažbina.

Član 57.

Crkve i verske zajednice mogu organizovati poljoprivrednu i stočarsku proizvodnju, kao i sopstvenu trgovačku mrežu.

Član 58.

Crkve i verske zajednice imaju pravo da osnivaju preduzeća, banke, osiguravajuća društva i da obavljaju druge vidove privredne delatnosti koja donosi dobit.

Osnivanje i poslovanje privredno-pravnih subjekata u sastavu Crkava i verskih zajednica podleže istoj zakonskoj regulativi kao i svi drugi oblici privredne delatnosti, bez prava na poreske olakšice ili neke druge posebne pogodnosti.

Član 59.

Crkve i verske zajednice samostalno raspolažu svojim prihodima stečenim profitabilnim aktivnostima, prema računovodstvenim procedurama i tehnikama koji su utvrđeni državnim propisima.

Ministarstvo finansija i njegove nadležne službe vlasni su da kontrolišu zakonitost sticanja i trošenja prihoda iz stava 1 ovog člana u svim Crkvama i verskim zajednicama i u svim njihovim organizacionim jedinicama i ustanovama.

Ova kontrola vrši se na zahtev samih vlasti Crkava i verskih zajednica ili na inicijativu nadležnih državnih vlasti.

IX VERSKA UDRUŽENjA

Član 60.

Verska udruženja su sve Crkve, verske organizacije, zajednice vernika i grupe vernika koji su do sada zakonito delovali, a nisu navedeni u članu 4, stavu 1 ovog Zakona.

Član 61.

Verska udruženja koja su do sada delovala nastavljaju pravni subjektivitet koji su stekla zakonitom registracijom.

Verska udruženja koja su bila zakonski priznata automatski se upisuju u Registar verskih udruženja.

Registar verskih udruženja vodi Ministarstvo vera.

Član 62.

Verska udruženja i njihovi pripadnici slobodno ispovedaju svoju veru, samostalno organizuju verski život, biraju, postavljaju i razrešavaju upravna i druga tela i njihova rukovodstva, osnivaju privatne škole i fakultete za spremanje propovednika i ostalih službenika, izdaju knjige, listove i časopise, organizuju misionarski, kulturni i humanitarni rad i obavljaju druge delatnosti na koje stiču pravo činom registracije, odnosno dobijanjem statusa pravnog lica.

Član 63.

Verska udruženja slobodno stiču pokretnu i nepokretnu imovinu i samostalno njom raspolažu, pod istim uslovima kao Crkve i verske zajednice.

Član 64.

Verskoj udruženja slobodno organizuju versku nastavu u svojim prostorijama u vreme kada deca školskog uzrasta nisu na redovnoj nastavi.

Nova verska udruženja

Član 65.

Nova verska udruženja mogu osnivati samo državljani Republike Srbije.

Prijava za upis novog udruženja u Registar, koju podnosi ovlašćeno lice, sadrži:

- zahtev za registrovanje,

- naziv i sedište udruženja,

- statut ili drugi pisani akt udruženja, s opisom organizacione strukture i naznakom nižih organizacionih jedinica,

- podatke o osnovama vlastitog verskog učenja, istoriji nastanka vlastite vere, odnosu prema braku i porodici i stavu prema obrazovanju,

- pismeni prikaz teritorijalne organizacije udruženja,

- podatke o verskim školama i humanitarnim organizacijama koje je osnovalo udruženje,

- potpise 1000 punoletnih članova sa matičnim brojem i adresom,

- podatke o stalnim izvorima prihoda udruženja,

- dokaz o posedovanju poslovnog prostora u kojem će se vršiti verski obredi i drugi verski poslovi,

- izjavu najvišeg organa da će udruženje u punoj meri poštovati Ustav, zakone i opšte pravne propise, kao i da će uvažavati slobode, prava i dostojanstvo ostalih Crkava i verskih zajednica, kao i lica koja nisu vernici,

- spoljne javne oznake udruženja.

Član 66.

Građani koji se udružuju na verskoj osnovi a ne ispunjavaju uslove za registraciju po ovom Zakonu svoja prava ostvaruju na osnovu Zakona o udruženjima građana.

Član 67.

O prijavi za upis u registar Ministarstvo vera donosi rešenje u roku od 60 dana od dana prijema uredne prijave.

Ako je prijava za upis neuredna i nepotpuna, Ministarstvo vera će pozvati podnosioca da prijavu uredi, dopuni ili ispravi u roku od 30 dana.

Ukoliko u navedenom roku prijava ne bude uređena, dopunjena ili ispravljena, smatraće se povučenom.

Član 68.

U Registar se upisuje: naziv udruženja, broj i datum rešenja o upisu i datum upisa, sedište i adresa udruženja, teritorijalna organizacija, ime i svojstvo lica ovlašćenog da predstavlja i zastupa udruženje, podaci o verskim školama i humanitarnim organizacijama koje je osnovalo udruženje, kao i sve promene podataka u Registru.

U Registar se ne mogu upisati dva ili više udruženja sa istim nazivom.

Udruženje je dužno da obavesti Ministarstvo vera o promenama podataka koji se upisuju u Registar u roku od 30 dana od njihovog nastanka.

Član 69.

Ministarstvo vera će odbiti da upiše udruženje u Registar ukoliko njegova doktrina ili primena doktrine vređa osećanja i zajemčena prava i interese neke od Crkava i verskih zajednica, ili ugrožava javnu bezbednost, javni moral i zdravlje ljudi.

Član 70.

Udruženje će se brisati iz Registra ukoliko:

- sistematski narušava javnu bezbednost i javni poredak;

- raspiruje rasnu, nacionalnu ili versku mržnju;

- razara porodicu;

- narušava javni moral, i

- ugrožava zdravlje podsticanjem upotrebe narkotičkih i psihotropnih sredstava ili na drugi način narušava duhovni integritet i mentalno zdravlje radi ukorenjivanja i širenja doktrine.

Član 71.

Ministarstvo vera donosi rešenje o brisanju udruženja iz Registra ukoliko nadležni organ udruženja podnese takav zahtev, ako je broj članova ispod broja potrebnog za osnivanje udruženja i na osnovu odluke nadležnog suda.

Član 72.

Protiv rešenja o upisu, odbacivanju prijave za upis, odbijanju upisa ili brisanju iz Registra zainteresovano udruženje može pokrenuti upravni spor.

Član 73.

Verska udruženja mogu obrazovati saveze.

Udruženja koja osnivaju Savez udruženja dužna su da u roku od 15 dana po osnivanju Saveza podnesu prijavu Ministarstvu vera radi upisa u Registar.

Prijava o upisu Saveza udruženja u Registar sadrži osnovački akt, statut i sedište Saveza, podatke o ciljevima Saveza i teritoriji na kojoj će delovati, podatke o ovlašćenim licima koja predstavljaju Savez, kao i pismenu saglasnost članica o dobrovoljnom ulasku u Savez.

Član 74.

Na registraciju, predviđene rokove, razloge za odbijanje upisa i uslove za brisanje iz registra Saveza primenjuju se odredbe članova 67-73 ovog Zakona.

Upisom u Registar Savez udruženja stiče svojstvo pravnog lica.

XIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 75.

Po stupanju na snagu ovog Zakona, svaka Crkva, verska zajednica i versko udruženje stiču pravo da sa državom sklapaju posebne i pojedinačne ugovore o ostvarivanju prava zajamčenih Zakonom o slobodi vere, Crkvama, verskim zajednicama i verskim udruženjima.